12/7/09

Epidaurus Carnivorus

Οι καλλιτεχνικές δημιουργίες «της αρπαχτής» είναι καταδικασμένες να αποτύχουν. Γιατί γίνονται χωρίς γνώση και χωρίς αγάπη. Αυτές δεν αφορούν αυτό το σημείωμα, γιατί δεν είναι ούτε «καλλιτεχνικές» ούτε νομίζω «δημιουργίες».

Ας μιλήσουμε λοιπόν για τους δημιουργούς που έχουν αγαθές προθέσεις. Το έργο τους υπόκειται σε κριτική από πολλούς, ειδήμονες και μη, συνάδελφους καλλιτέχνες και απλούς θεατές. Και, σε γενικές γραμμές, ένα καλλιτεχνικό έργο κατατάσσεται από τους κρίνοντες σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:
(α) Το έργο ήταν «καλό». Δηλαδή, ικανοποίησε τα καλλιτεχνικά μας ένστικτα, μας αφύπνισε με τα αγωνιώδη του ερωτήματα – ή απλά, θεογκόμενος ο πρωταγωνιστής και πώς να μην τον χειροκροτήσεις; Σε κάθε περίπτωση, ένα τέτοιο έργο μπορεί κάποτε να το διηγείσαι και στα εγγόνια σου.
(β) Το έργο ήταν «κακό». Δηλαδή, δεν καταλάβαμε τί έλεγε το κείμενο, ή ο καλλιτέχνης λατρεύει τόσο το μοντερνισμό που του άλλαξε τα φώτα ή οι συμμετέχοντες απλώς δεν κάνουν κλικ. Ένα τέτοιο έργο μάλλον σίγουρα θα το διηγείσαι κάποτε στα εγγόνια σου.
(γ) Το έργο ήταν «αδιάφορο». Νομίζω πως αυτή είναι η χειρότερη δυνατή κριτική για μια καλλιτεχνική δημιουργία, γιατί σηματοδοτεί τη σίγουρη πορεία προς τη λήθη.
Τί μπορεί να συνέβη; Ενδεχομένως είτε οι καλλιτέχνες δεν έσκυψαν πάνω στο έργο με σοφία είτε κοπίασαν περπατώντας λάθος δρόμους. Η, ενδεχομένως, αγνόησαν τη σύσταση του εν δυνάμει κοινού τους ή τη δυναμική του χώρου παρουσίασης.

Στις 10 Ιούλη παρακολούθησα στην Επίδαυρο τη «Φαίδρα» του Ρακίνα από το Εθνικό Θέατρο της Μεγάλης Βρετανίας. Τα προσωπικά μου αισθητικά κριτήρια κατατάσσουν την παράσταση στην κατηγορία «αδιάφορη». Εξηγούμαι και απολογούμαι:
* το κείμενο δεν το γνώριζα, ίσως ο αφελής περίμενα κάτι σαν Ευριπίδη (sic) αλλά μου προέκυψε κάτι σαν μπαρόκ όπερα χωρίς μουσική
* πήγα με μεγάλες προσδοκίες, ίσως λόγω του ονόματος του Θέατρου, ίσως λόγω της Οσκαρικής παρουσίας της Miren – που σημαίνει ότι πήγα σχεδόν έτοιμος να δικάσω
* δεν διέκρινα πουθενά σκηνοθετικές παρεμβάσεις, αλλά αμήχανα περιφερόμενους ηθοποιούς και συναισθήματα που δεν υπήρχαν ή που χάνονταν στο βερμπαλισμό
* οι ηθοποιοί των δεύτερων ρόλων ήταν επαρκείς (Αρίκια, Ισμήνη) έως εξαιρετικοί (Οινώνη – στα 78 της! - και Θηραμένης)
* ο Mamma Mia! Ιππόλυτος, ευχάριστη έκπληξη αφού τουλάχιστον δεν υστερούσε έναντι των συμπαρωταγωνιστών του
* ο σωματώδης Θησέας εντελώς ρηχός συναισθηματικά – αλλά, θηριώδης στην άριστή του άρθρωση και στην καθαρή και δυνατή του φωνή, κατάλληλη για το βάθος του θεάτρου
* η Οσκαρική Φαίδρα μάλλον έπαιξε με την Βρεττανική και όχι τη Ρώσσικη καταγωγή της, χειροκροτήθηκε φοβάμαι για την ερμηνεία της στη «Βασίλισσα»
* στα θετικά κατ’ εμέ, ο μινιμαλισμός σκηνικού, ενδυμάτων, ήχων και φωτισμού, καθώς σε αντίθετη περίπτωση νοιώθω ότι η παράσταση θα διολίσθαινε στο γελοίο.

Όχι, δεν ήταν μια κακή παράσταση. Οι προθέσεις ήταν ειλικρινείς. Αλλά, η κακή επιλογή έργου και η (εμφανέστατη) απουσία μελέτης των απαιτήσεων του Αργολικού θεάτρου στέρησαν την όποια δυναμική.

Αδιάφορη λοιπόν.

Υπογράφω ως απλός θεατής.

(Κριτικές της παράστασης:
http://flamencologio.blogspot.com/2009/07/f-e-d-r.html
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4526335&ct=4
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_2_14/07/2009_322061
http://greek-theatre.blogspot.com/2009/07/blog-post.html
και, όπως έχω υποσχεθεί, και η κριτική Γεωργουσόπουλου:
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4527477&ct=4)

12 σχόλια:

Unknown είπε...

Ισμήνη, όχι Ιοκάστη. Σιγά το ρόλο

Franky είπε...

Καλά, καλά, το διόρθωσα....

flamencologio είπε...

Σε βρίσκω πολύ επιεική με την παράσταση, αλλά βαρέθηκα με τη Χέλεν και λέω να στρέψω τους προβολείς μου στον Ήθαν. Εκεί έχω πολλές απαιτήσεις, όπως θα καταλάβεις διαβάζοντας τη νέα μου ανάρτηση, καθότι το έργο με αφορά!
Καλά σας λοιπόν, πηγαίνετε στον Πλαταμώνα και δώστε το τηλέφωνό μου στη Ρένα. Ελπίζω να μην ξαναβρεθούμε του χρόνου! Θα μου λείψετε...

ΥΓ Δεν είμαι τόσο γλυκύς όσο νομίζει η Χρύσα. ΑΝ δεν ταιριάζαμε με τον Τζέι εντ Μπι σκότς ουίσκι δεν θα συμπεθεριάζαμε!!!

michael_025 είπε...

Αγαπητή κυρία Λερναία,
ασπάζομαι την δεξιάν σας. Έρχομαι να σας εξηγήσω ορισμένα περί δηλητηρίων:

Η γενιά μου μεγάλωσε με τον μύθο ότι κάθε ξένο ήταν σπουδαίο και κάθε δικό μας ασήμαντο, επαρχιώτικο, bon pour l’ Orient. Όταν, αργότερα, ήρθε η ενημέρωση, καταλάβαμε ότι δεν μας έλειπαν ούτε οι ιδέες, ούτε το ταλέντο. Ένα μας έλλειπε: τα λεφτά, που οι ξένοι τα είχαν άφθονα. Λεφτά για εκπαίδευση, λεφτά για υποδομές, λεφτά για παραγωγή, Όταν, πιο αργότερα ήρθαν και τα λεφτά, έφτασαν μαζί και τα λαμόγια (μετά συγχωρήσεως) κι άρχισε άλλο μουχαμπέτι (τς, τς, τς). Τελικά έφτασε κι η τηλεόραση και νά ‘μαστε…

Επανέρχομαι: όταν λοιπόν αρχίσαμε να βλέπουμε τους ξένους ψυχραιμότερα, καταλάβαμε πως δεν είναι δα κι οι θεοί. Σε μερικά μάλιστα που άπτονται της μεσογειακής μας φύσης ή της αρχαίας μας παράδοσης, τους παίρνουμε τα στρινγκς. Διότι, έχετε δει Λερναία μου Lorca από Άγγλους; Όχι; Τη γλυτώσατε! Αριστοφάνη μήπως; Όχι; Να πάρετε λαχείο!
Και πάει λέγοντας…

Το παράξενο είναι ότι τα καταφέρνουμε και στα δικά τους. Τα εμά εμά και τα εσά εμά δηλαδή. Μου έλεγε κάποτε ο Κώστας ο Νίτσος, καλή του ώρα, ότι μια φορά που επισκέφτηκαν η Παξινού με τον Μινωτή τον Olivier στο σπίτι του στο Λονδίνο, είδανε με μεγάλη τους έκπληξη, σε περίοπτη θέση, στον τοίχο, το κλασσικό πορτραίτο του Βεάκη ως Ληρ. Όταν τον ρώτησαν αν ξέρει ποιος ήταν αυτός, ο πολύς Olivier τους απάντησε: «Ναι! Ο αληθινός Ληρ!» (που να τον είχε δει να παίζει κιόλας).

Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως θα σηκώσουμε παντιέρα ότι εμείς είμαστε κι όχι άλλοι. Απλώς, όπως πολύ ωραία το υπαινίσεσθε, μερικοί θεωρούν ακόμη την Ελλάδα καλή για αρπαχτές. Αυτοί και όσοι τους ενθαρρύνουν, δεν θα έχουν τύχη, παρά το ευσυνείδητο γλείψιμο των ΜΜΕ. Αντιθέτως, όσοι έρχονται με σοβαρές προθέσεις και εργασία, χαίρουν της εκτιμήσεώς μας. Όπως η μέγιστη Μνουσκίν με τις πραγματικά εκθαμβωτικές παραστάσεις της πριν 2-3 καλοκαίρια στο Φεστιβάλ. Όποιος δεν τις είδε έχασε σπουδαία μαθήματα. Παρεμπιπτόντως δε, το 2006, είδαμε τον αμερικάνικο θίασο «Wooster» να παίζει μια άλλου είδους Φαίδρα του Ρακίνα (μα τι ζόρι τραβάνε όλοι;) με τίτλο «To you! The birdie», όπου πάθαμε πλάκα (sic), με την κινησιολογική δεξιοτεχνία των ηθοποιών και κυρίως τον απίστευτα πολύπλοκο συνδυασμό σκηνής και τεχνικών ήχου και φωτός. Μια techno παράσταση-ρεσιτάλ. Μπείτε και στην ιστοσελίδα τους να πάρετε μια γεύση.
http://www.thewoostergroup.org/twg/projects/birdie/index.html

Τελειώνοντας, τούτο έχω να σας πω: μην ψαρώνετε με Εθνικά Θέατρα της Αγγλίας, Όσκαρ κι άλλα τέτοια μπιχλιμπίδια, ενίοτε είναι δια τας πανηγύρεις. Ή άλλως, αλλού τα κακαρίσματα κι αλλού γεννάνε οι κότες.
Ειρήσθω εν παρόδω δε, φιλτάτη κυρία Λερναία, ν’ ακούτε κι εμάς τις παλιές πουτάνες, κάτι θα μάθετε κι εσείς οι νεότερες…

Franky είπε...

Σεπτό flamencoλόγιο,
η αγαπητή Χρύσα ξεχνά πως και το κώνειο από ένα πολύ γλυκό φυτό βγαίνει....

Franky είπε...

Φίλτατε jb, σας ασπάζομαι εξ ευωνύμων και ευχαριστώ για τα ενδελεχή σας σχόλια.

Το σημαντικό που συνάγεται από όσα πολύ σωστά λέτε είναι ότι, σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, ένα μεγάλο μέρος της Ελληνικής καλλιτεχνικής κοινότητας (δημιουργών και θεατών) έχει και κρίση και μνήμη και ικανότητες. Και με χαρά βλέπω τις ακόμα νεότερες γενιές - όχι βεβαίως ότι μας πήραν και τα χρόνια - να επιμένουν στις αναζητήσεις τους, τις κρίσεις και τις επικρίσεις τους.

Με τα "Εθνικά Θέατρα", "όσκαρ" κλπ. δεν ψαρώνω - απλώς διατηρώ high hopes που συνήθως εξαχνώνονται!

Όσο για το ότι τα καταφέρνουμε κι εμείς καλά... θα γίνω γραφικός αν μιλήσω για πολιτισμικό DNA, αλλά πάντως κάτι "φταίει"....

Υ.Γ.: "Η πουτάνα σαν γεράσει γίνεται καλόγρια" (λέγει ο θυμόσοφος λαός).

Σας φιλώ!

flamencologio είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
flamencologio είπε...

Η Λερναία Ύδρα είπε...

Ναι, αλήθεια flamenco μου, αυτή τη συζήτηση δεν την ολοκληρώσαμε ποτέ!

12 Ιούλιος 2009 6:58 μμ
Blogger Ο/Η flamencologio είπε...

Ευκαιρία για μιαν ακόμη βυσσινάδα...στο φτωχικό μου όποιο βράδυ σας βολεύει...

michael_025 είπε...

Θα μου επιτρέψετε φιλτάτη Λερναία, να έχω τις επιφυλάξεις μου με την πολύ νέα γενιά, που ενώ δεν έχει ακόμη σκάσει από το αυγό, έχει κρίσεις κι επικρίσεις. Αυτό, ξέρετε, είναι κοινό γνώρισμα όλων των ανθρώπων κάθε γενιάς. Θυμάμαι τον εαυτό μου στα είκοσι, τη στραβομάρα μου δεν ήξερα, αλλά έκανα την αυστηρότερη (και συνήθως άδικη) κριτική στους πάντες. Ανόητη έπαρση, που ίσως θα πρέπει να τη συγχωρούμε στους νέους, θα μου πείτε. Συμφωνώ. Είναι σύμφυτη με το θράσος της ομορφιάς τους. Τώρα βέβαια τα βλέπω και συγχύζομαι, αλλά κρατιέμαι όταν πρόκειται για νέα παιδιά. Που θα πάνε, θα τις φάνε κι αυτά τις ανάποδες και θα μάθουν, σκέφτομαι. Γιατί έτσι μαθαίνει κανείς: από πείρα, όχι από πληροφορίες. Κι αυτό στην Τέχνη ισχύει απολύτως. Όταν είσαι είκοσι, δεν πά' νά 'χεις διαβάσει, δει, ακούσει, παίξει τα κέρατά σου! Τίποτα δεν ξέρεις ακόμα. Γιατί πότε πρόφτασες κιόλας να ερωτευτείς, να γδαρθείς, να ματώσεις, να αδικηθείς, να αδικήσεις κτλ, κτλ.
Γι΄ αυτό, οι νέοι, μας συγκινούν στην Τέχνη με την παρουσία τους, άντε και με την τεχνική τους. Ποτέ με τη βαθειά τους ερμηνεία. Αυτό, δυστυχώς, αποκτάται με τα χρόνια. Και με βαρύ αντίτιμο, την απώλεια της νιότης. Έτσι είναι και έτσι πρέπει να είναι για την αρμονία μέσα μας. Αυτό ήξεραν, φαίνεται και οι αρχαίες κοινωνίες, πιο ισόρροπες απ' τις δικές μας, κι είχαν ειδικές τελετές και μυήσεις για τους νέους.
Ελπίζω να μη σας κούρασα με τη φλυαρία μου,


ευλογείτε,
η (αποσχηματισθείσα) καλόγρια

Ανώνυμος είπε...

Αγαπητέ jb,
εδώ Χρύσα
με όλα αυτά που διαβάζω, στενοχωριέμαι που τελικά αθωωθήκαμε στο δικαστήριο. Θα είχα πολλά να μάθω από εσένα αν ήμασταν διπλανά κελιά. Αν το έπαιζες μάλιστα αποσχηματισθείσα καλόγρια (ποια θυμήθηκα τώρα...), θα μπορούσες να μεταφερθείς άνετα στη γυναικεία πτέρυγα των φυλακών Κορυδαλλού. Αν φυσικά είχαμε την τύχη να μας κλείσουν στον Κορυδαλλό... Εκεί συμβαίνουν τα καλύτερα.

Υ.Γ. Αν ισχύει το "η πουτάνα σαν γεράσει γίνεται καλόγρια", ταιριάζει απόλυτα στη φίλτατη καλόγρια συνάδελφό μας.

flamencologio είπε...

Πολύ χάρηκα που ήλθατε στο φτωχικό μου και που περάσατε κι εσείς καλά. Φιλιά

flamencologio είπε...

Καλώς σε βρήκα. Είμαι Αθήνα, να τα πούμε σε πρώτη ευκαιρία.